જીપ્સીની ડાયરી - બ્રિટનમાં જીપ્સી..

નવલકથાથી સત્યકથા
“જીપ્સીની ડાયરી”ની શરૂઆત એક સૈનિકની ભ્રમણકથા તરીકે શરૂ થઇ. છેલ્લા કેટલાક સમયથી તેમાં નવલકથા - “પરિક્રમા”નો વિસામો આવી ગયો. આપ સૌને તે ગમ્યો અને તેનું સ્વાગત કરી પ્રતિભાવ આપ્યો તેનો જીપ્સી હાર્દીક આભાર માને છે.

‘ડાયરી’નું સૂત્ર ફરી એક વાર પકડી જીપ્સી તેના અંતરંગની વાત આગળ વધારવા માગે છે, આ એક યાત્રીની વાત છે, પણ તેમાં આપને કદાચ સ્વ-દર્શન થાય તે બનવાજોગ છે. આભલામાં ચમકતા તારાની જેમ તે ઝબુક્યા જ કરે છે અને આપણા માર્ગમાં પ્રકાશ પાડતા જાય છે.

આપણા પૂર્વજોએ પ્રાચીન કાળથી મનુષ્ય માટે ચાર પુરૂષાર્થની પ્રાપ્તિનું લક્ષ્ય યોજ્યું હતું: ધર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ. સંજોગ અને જવાબદારીના સાણસામાં સપડાયેલા માણસને તેનું વિસ્મરણ થઇ શકે છે, પણ આ પુરૂષાર્થો માણસને છોડતા નથી. આપણા સંસ્કારમાં તે એવી રીતે જોડાયેલા રહે છે, જે રીતે આપણાં ક્રિયમાણ, સંચિત અને પ્રારબ્ધ. ક્યારેક તે આપણને પકડી પાડતા હોય છે અને આપણી સ્મૃતિને ઢંઢોળીને કહેતા હોય છે, “મિત્ર, આપણા જન્મજાત સંબંધમાં તમે હવે મારી સાથે ક્યાં પહોંચ્યા છો? ધર્મ તો તમને માતા-પિતાએ બાળપણમાં જ સમજાવ્યો હતો, અને તેનો માર્ગ બતાવી તેમનું કર્તવ્ય તેમણે પૂરૂં કર્યું. હવે અર્થ અને કામમાં ક્યાં સુધી અટવાઇ રહેશો? જીવનના અંતિમ પુરૂષાર્થની પ્રાપ્તિ માટે ક્યારે પ્રસ્થાન કરશો?

પુરૂષાર્થની વાત કરી ત્યાં મને મૅસ્લોના Hierarchy of Needs ના પિરામીડની વાત યાદ આવી. સાચું કહું તો તેના વિશે બ્રિટન આવ્યા બાદ જ જાણ્યું. તેનો વિચાર કરતાં મને આપણા દૃષ્ટાઓએ યોજેલા કર્તવ્ય, પુરુષાર્થનો સંદર્ભ યાદ આવ્યો. બન્ને વચ્ચે સામ્ય દેખાયું. મૅસ્લોએ તેમના પિરામીડના શિખરને - માનવીની જરૂરિયાતોના ચોથા અને અંતિમ સ્તરને નામ આપ્યું “Self Actualization”. આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ તેમણે ‘મોક્ષ’ની તો વાત નહોતી કરી?











(https://wikispaces.psu.edu/display/PSYCH484/2.+Need+Theories

આપણે દેશમાં રહીએ કે પરદેશમાં. જીવનના સંઘર્ષમાં આપણા પરંપરાગત પુરૂષાર્થ અને મૅસ્લોના પિરામીડમાં વર્ણવેલી જરુરિયાતો પ્રત્યે દુર્લક્ષ્ય કરી શકતા નથી. ક્યારેક તો તે બન્ને આપણને એક સાથે પકડી પાડે છે, અને કોઇ વાર ચિત્કાર કરીને તો કોઇ વાર ઔદાસ્યભર્યા શબ્દોમાં પૂછે છે, “મિત્ર, હવે ક્યારે?”

‘જીપ્સી’ના જીવનની લંડનમાં નવી શરૂઆત હતી. ‘એકડે-એક’થી. અહીં તેણે ધર્મ નવેસરથી શીખવાનો હતો. આવતા અંકથી આપવિતી કહેવાને બદલે પ્રસંગકથાઓ અને અનુભવો વર્ણવીશ. આશા છે આપ સહુ જીપ્સીના નવા અભિગમમાં સામેલ થશો.